Start
Omhoog
Anthony de MelloErectiele disfunctie

Simone Weil

Wij hebben de afdanking door God nodig, het alleen gelaten worden in de tijd, om op eigen kracht te ontdekken waar ons heil vandaan komt en waar ons doel ligt. Sterven is uiteindelijk, telkens weer, thuiskomen bij God.

"In de dood verdwijnt de een in de afwezigheid van God, de ander in de tegenwoor­digheid van God. Wij kunnen dit onderscheid niet begrijpen. Daarom heeft men, om dit onbegrijpelijke enigszins voorstelbaar te maken, de beelden van het paradijs en de hel verzonnen."

Als wij in de tijd leven en in deze wereld staan rest ons slechts om te doen wat God van ons vraagt: Hem te beminnen, het goede na te streven, het goede tot deel van ons eigen leven te maken. Maar dat goede is geen bezit zoals wij een voorwerp bezitten of een eigenschap. Het goede is ook een geschenk van God aan ons als wij maar genoeg begeren.

Weil schrijft hierover: "Kern van het geloof: het is onmogelijk, het goede oprecht te begeren en het niet te behouden (verkrijgen). Of omgekeerd: wat zich oprecht bege­ren laat, zonder het te behouden(verkrijgen), is niet het oprecht goede. Het is onmogelijk, het goede te behouden(verkrijgen), wanneer men het niet begeert heeft.

Dat betekent het voorschrift, om zich op niets te verlaten behalve op datgene, wat van iemand zelf afhangt. Maar niet wordt bedoeld datgene, wat men in zich heeft of wat men zich door zijn wil kan bezorgen. Want dat allemaal is erbarmelijk en waardeloos. Het gaat om een voorwerp van het deemoedige verlangen, het smekende, vertwijfel­de smeken.

Het goede is iets, dat men nooit door zichzelf kan bereiken, dat men echter ook nooit begeren kan, zonder het te behouden (verkrijgen). Daarom lijkt onze situatie helemaal op die van kleine kinderen, die hun honger uit-schreeuwen en brood ontvangen. Daarom zijn de smekenden van elk soort heilig, elke smekende vraag is heilig. Men heeft de plicht, alles toe te staan, waartoe men niet de plicht heeft om te weigeren." 

Simone Weil gebruikt het bijbelse beeld van de olijfboom om het goede te omschrij­ven, het goede dat door God wordt aangeboden maar waar wij mensen naar moeten leren vragen: "Olijfboomtwijg. De boom van de Heilige Geest, embleem van de smekende vragers.

God heeft in deze wereld het goede en de kracht gescheiden en zich het goede voorbehouden. Zijn geboden hebben de vorm van vragen."

Dat leren ontdekken en dan mogen ervaren waarom wij in dit leven staan, en hoe wij aan God tegemoet kunnen komen in daden en kracht van liefde, dat is de ontdek­king van een zinvol leven, een leven op weg naar God in een tijd die door God verlaten is.

ZWAARTEKRACHT EN GENADE

Alle natuurlijke bewegingen van de ziel worden geregeerd door wetten, die analoog zijn aan die van de zwaartekracht. Alleen de genade maakt een uitzondering.

Steeds moet verwacht worden, dat de dingen gebeuren volgens de zwaartekracht,  behalve in het geval van bovennatuurlijke tussenkomst.

Twee krachten regeren het heelal: licht en zwaartekracht.

Zwaartekracht. -In het algemeen gezien, wordt, wat wij van anderen verwachten, bepaald door de effecten van de zwaartekracht in ons; wat wij van hen ontvangen wordt bepaald door het effect van de zwaartekracht in hen. Soms valt dit toevallig samen, dikwijls niet.

Hoe komt het, dat, zodra een menselijk wezen te kennen geeft, dat hij in mindere of meerdere mate een ander nodig heeft, deze laatste zich terugtrekt ? Zwaartekracht.

Lear is de tragedie van de zwaartekracht. Alles wat laagheid genoemd wordt is een verschijnsel van de zwaartekracht. De term zelf, « laagheid » geeft dit trouwens aan.

Het object van een handeling en het niveau van de energie, nodig om haar te volvoeren, zijn twee verschillende dingen. Iets moet gebeuren. Maar waar de energie vandaan te halen? Een goede daad kan op lager niveau terecht komen, als er op het juiste niveau geen energie beschikbaar is.

Het lage en het oppervlakkige bevinden zich op hetzelfde niveau. Men kan zeggen: iemand bemint heftig, maar zijn liefde is van lage orde. « Hij bemint diep, maar op laag niveau », kan niet gezegd worden.

Als het waar is, dat eenzelfde smart heel wat gemakkelijker te dragen is om een reden van hoger orde, dan om een van lager (mensen, die tijdens de oorlog van één tot acht uur lang onbeweeglijk in de rij bleven staan om één ei te bemachtigen, zouden zoiets nauwelijks doen, als het om de redding van een mensenleven ging) , dan is misschien een deugd van lager soort in zekere opzichten beter bestand tegen moeilijkheden, bekoringen en ongelukken, dan een hogere deugd. Voorbeeld: Napoleons soldaten.

Daar komt het toepassen van wreedheid uit voort, waarmee de moraal van de soldaat op peil gehouden of weer op peil gebracht wordt. Iets om niet te vergeten in verband met het tekortschieten. Dat is een bijzonder geval van de wet, die gewoonlijk het geweld plaatst aan de zijde van daden van laagheid. De zwaartekracht is er als het ware een symbool van.

Rijen, wachtend voor een kruideniers- of slagerszaak. Eenzelfde daad is gemakkelijker, als het motief van lager orde is, dan wanneer het een hoger doel betreft. In motieven van lager orde schuilt meer energie dan in die van verhevener orde. Het probleem is dus: hoe energie, ontnomen uit lagere motieven, over te dragen op die van hoger orde?

Ik moet niet vergeten, dat ik op bepaalde ogenblikken van mijn hoofdpijn-aanvallen, als de crisis kwam, één heftig verlangen .bezat om een ander menselijk wezen te laten lijden, door het precies op dezelfde plaats van het hoofd te slaan, waar ik leed; Gelijksoortige verlangens komen veelvuldig bij mensen voor. In die toestand ben ik dikwijls bezweken voor de begeerte om althans woorden te zeggen, die verwonden. Dit was gehoorzamen aan de wetten van de zwaartekracht. En dat is de grootste zonde. De functie van het gesproken woord, die immers geen andere is dan de uitdrukking van het verband der dingen wordt daardoor bedorven.

Houding van iemand, die smeekt: noodzakelijkerwijze moet ik mij tot iets anders dan mijzelf keren, waar het er immers om gaat van mijzelf verlost te worden. Ik moet die bevrijding niet uit eigen kracht trachten te bereiken. Dat zou hetzelfde zijn, als wat een koe doet, die aan de kluister trekt en daardoor op haar knieën valt. Op die wijze maakt men in zich energie los, op gewelddadige wijze, die er nog meer van verlaagt. Een soort compensatie in de zin van de thermodynamica, waaruit men alleen verlost kan worden van bovenaf.

De bron van morele energie bevindt zich 'buiten de mens, precies als die van physieke energie (voedsel, ademhaling). Meestal vindt hij die bron ook, en zo heeft hij de indruk –precies als in physieke aangelegenheden -dat het principe van zijn instandhouding zich in hem zelf bevindt. Het gemis alleen doet de behoefte gevoelen. En, in geval van ontbering, kan de mens zichzelf niet weerhouden, zich te keren naar alles, wat dan ook, dat eetbaar is. Daarentegen bestaat maar één middel: chlorophyl, dat iemand in staat stelt, zich met licht te voeden.

Dus geen oordeel uitspreken. Alle fouten bevinden zich op hetzelfde niveau. Er is maar één fout: het niet bezitten van de eigenschap om zich met licht te voeden. Daar die eigenschap vernietigd is, zijn alle fouten mogelijk.

« Mijn voedsel is de wil te doen van Hem, die mij gezonden heeft ».

Er bestaat geen ander goed, buiten deze eigenschap.

Neerkomen in een beweging, waarbij de zwaartekracht geen enkele rol speelt. De zwaartekracht drukt naar beneden, een vleugel verheft: welke vleugel-in-de-tweede macht kan neer laten komen zonder de zwaartekracht ?

De schepping is gemaakt uit een neerdrukkende beweging van de zwaartekracht, een omhoogstuwende beweging van de genade en de neergaande beweging van de genade in de tweede macht.

De genade is de wet van de neerdalende beweging.

Zich vernederen betekent: stijgen ten opzichte van de morele zwaartekracht. De morele zwaartekracht laat ons naar boven vallen. Een té groot ongeluk brengt een mens beneden het peil van het medelijden: walging, afgrijzen - en verachting. Medelijden daalt tot een zeker niveau, daarbeneden niet meer. Hoe legt de liefde het aan, om nog lager te dalen? Hebben degenen, die zo laag gevallen zijn, misschien medelijden met zichzelf?

LEEGTE EN COMPENSATIE

Menselijke reactie: iedereen, die lijdt, tracht zijn smart aan een ander mede te delen -hetzij door een ander pijn te doen, hetzij door medelijden te wekken - met het doel, zijn eigen pijn te verminderen. En op die wijze slaagt hij er ook in, zijn smart te verminderen. Wie geheel beneden is, wie door niemand beklaagd wordt en geen mogelijkheid heeft, iemand te mishandelen (als hij geen kind heeft of iemand, die hij liefheeft), diens smart blijft in hem en vergiftigt hem. Dat is even onverbiddellijk als de wet van de zwaartekracht. Hoe kan iemand zich daarvan verlossen ? Hoe kan iemand zich trouwens bevrijden van iets, dat gelijk de zwaartekracht is ?

Die neiging om het kwaad rond zich te verspreiden : ik heb haar nog steeds! Wezens en dingen zijn mij nog niet voldoende heilig. God geve, dat ik niets bezoedelen kan, als ik eenmaal geheel tot slijk geworden ben. Ik mag niets bevuilen, zelfs niet in gedachte.  Immers, zelfs in mijn ergste ogenblikken zou ik nog geen Grieks beeld of een fresco van Giotti vernielen. Waarom dan wél iets anders ? Bijvoorbeeld een ogenblik in een menselijk leven, dat een gelukkig ogenblik zou kunnen zijn ?

Het is onmogelijk, het kwaad te vergeven, als dit kwaad ons omlaag getrokken heeft. Wij dienen te overwegen, dat het ons niét omlaag getrokken heeft, maar slechts ons ware niveau aan de dag heeft gebracht.

Eigenlijk komt dit er op neer, dat men anderen wil zien lijden, wat men zélf lijdt. Behalve in tijden van sociale onzekerheid, richt de wrok van ellendigen zich dan ook op hunsgelijken.

Dat is dus een factor voor sociale stabiliteit.

De neiging om het lijden buiten zichzelf te verbreiden. En als iemand, uit overdreven zwakheid, geen medelijden weet op te wekken of geen kwaad aan anderen kan doen, dan doet hij kwaad aan wat in hem het heelal vertegenwoordigt. Alles, wat goed en mooi is,  wordt dan tot een belediging.

Kwaaddoen aan anderen betekent: iets van hen terugkrijgen. Wat? Wat wint men (en wat zal dus terugbetaald moeten worden!) als men kwaad aan anderen berokkent ? Wel, er is iets bijgekomen in ons. Wij worden ruimer. Een leegte is opgevuld in ons, doordat wij die leegte bij anderen geschapen hebben. Straffeloos kwaad doen aan een ander -bijvoorbeeld door zijn woede te koelen op een ondergeschikte, terwijl deze laatste verplicht is, te zwijgen - betekent, dat men zichzelf een verspilling van energie bespaart, die deze andere op zich neemt. Ditzelfde geldt voor ieder voldoen van welk ongeoorloofd verlangen ook. Maar die, aldus bespaarde, energie wordt onmiddellijk gedegradeerd.

Vergeven: het is niet mogelijk. Wanneer iemand ons kwaad berokkend heeft, ontstaan er in ons reacties. Het verlangen naar wraak is essentieel het begerig zoeken naar herstel van even wicht. Dit zoeken naar evenwicht dien! op een ander plan gebracht te worden. Wij moeten door onszelf heen, naar dié limiet komen. Daar raken wij de leegte aan (Help jezelf, dan zal de hemel je helpen...)

Mijn hoofdpijn. In die ogenblikken lijd ik minder, als ik mijn pijn in het universum werp, maar dan in een veranderd universum; eenmaal op zijn plaats gebracht, wordt die pijn heviger, maar er is iets in mij, dat géén pijn lijdt en dat in contact blijft met een ongeschonden universum. Op dezelfde wijze moet met de hartstochten gehandeld worden. Die moeten omlaag gebracht worden naar een punt, waar wij er onze belangstelling voor kunnen verliezen. Ze moeten speciaal als onze pijnen behandeld worden, door hen dus te verhinderen, in contact te komen met de dingen.

Het zoeken naar het evenwicht is slecht, omdat dit ingebeeld is. De wraakneming bijvoorbeeld: zelfs als men in feite zijn vijand doodt of kwelt, dan is dat, in zekere zin, ingebeeld.

Een man leeft voor zijn volk, zijn gezin, zijn vrienden, of om zich te verrijken, om zijn maatschappelijke positie te verbeteren. Er komt een oorlog en hij wordt als slaaf weggevoerd. Vanaf dit ogenblik en voor altijd, moet hij gaan tot de uiterste limiet van zijn krachten, alléén om te kunnen blijven bestaan Dat is afschuwelijk, onmogelijk, en daarom

Geen verleden en geen toekomst bleef er meer over voor hen, wier staat verwoest was en die in de slavernij gevoerd waren: waarmee konden zij nog hun geest vullen ? Leugens van de laagste soort, de meest ellendige begeerlijkheden, bereid om de kruisdood te riskeren door een kip te stelen, en dat gemakkelijker, dan zij voordien de dood aanvaard zouden hebben bij de verdedigingsstrijd voor hun stad. Zéker zelfs, want anders waren die afschuwelijke doodstraffen niet nodig geweest. ..Of zij zouden de leegte in hun geest moeten kunnen verdragen. Om de kracht te bezitten, het ongeluk onder ogen te zien, wanneer men ongelukkig is, is het bovennatuurlijk brood nodig.

Het mechanisme, waardoor een àl te ondraaglijke toestand op lager niveau komt, bestaat daaruit, dat de door hogere gevoelens geleverde energie, in het algemeen, beperkt is; als de situatie vereist, dat men deze begrenzing overschrijdt, is men gedwongen zijn toevlucht te nemen tot gevoelens van lager orde ( angst, begeerlijkheid, record-lust, eerbewijzen van buiten ) , die rijker bronnen van energie vormen. Die begrenzing is oorzaak van vele omkeringen.

Dat is de tragedie van degenen, die zich, uit liefde voor het goede op een weg begeven hebben, waar hun lijden wacht, en die dan na zekere tijd aan het einde komen van hun krachten. Zij glijden omlaag.

Er ligt een steen op de weg. Men moet zich op die steen werpen, zo, alsof vanaf een zeker punt van intensiteit van het verlangen die steen niet eens meer bestaat. Of: weggaan, alsof men zelf niet meer bestond. In het verlangen ligt iets van het absolute opgesloten; en als het zijn doel niet bereikt, (als eenmaal de energie uitgeput is) , dan wordt dat absolute op de hinderpaal overgedragen. Dat is de zieletoestand van overwonnenen en onderdrukten.

Wij dienen te begrijpen, dat er in ieder ding een limiet bestaat, die wij niet zonder bovennatuurlijke steun kunnen overschrijden (of althans niet heel ver) en die daarop betaald moet worden met een vreselijke vernedering.

De energie, die vrij gekomen is, na het verdwijnen van de objecten, die motieven vormden, streeft er steeds naar, omlaag te gaan Gevoelens van lager orde, ( afgunst, wrok) , zijn gedegradeerde energie.

Iedere vorm van beloning is een degradatie van energie.

Het gevoel van tevredenheid met zich zelf, na het stellen van een goede daad, (of het voltooien van een kunstwerk), is een degradatie van een hoger soort energie. Daarom dient de rechterhand niet te weten. ..

Een louter ingebeelde beloning, (een glimlach van Lodewijk XIV) is het nauwkeurige equivalent van wat men ingezet heeft, want zij heeft inderdaad precies de waarde van de bestede kracht - in tegenstelling tot wérkelijke beloningen, die als zodanig, altijd boven of onder die waarde blijven. Alleen ingebeelde voordelen dan ook leveren de energie om ongelimiteerde krachtsinspanningen te verrichten. Maar dan moet Lodewijk XIV ook wérkelijk glimlachen: als hij dat niet doet, is dat een onuitsprekelijk zware ontzegging. Een koning kan alleen maar beloningen uitdelen, die meestentijds imaginair zijn, of anders zou hij spoedig insolvent zijn. Op zeker niveau bestaat daarvoor in de godsdienst een equivalent. Bij gebrek aan de glimlach van Lodewijk XIV, zoekt men zichzelf een God te fabriceren, die ons toelacht. Of men prijst zichzelf. Een gelijkwaardige beloning is onontbeerlijk. Onvermijdelijk als de zwaartekracht.

Een geliefd wezen, dat mij een teleurstelling bezorgt. Ik heb hem geschreven, en het is ondenkbaar, dat hij mij niet als antwoord stuurt, wat ik al tot mijzelf in zijn naam gezegd heb. De mensen zijn ons verschuldigd, wat wij ons inbeelden, dat zij ons zullen geven. Die schuld moeten we hun vergeven. Wij moeten aanvaarden, dat zij anders zijn dan de schepselen van onze verbeelding; dat is een nabootsing van Gods manier van afstand doen. Ikzelf ben immers ook anders dan ik mij verbeeld te zijn. Dit te weten komt neer op vergeven.

DE LEEGTE AANVAARDEN

« Volgens overlevering geloven wij, wat betreft de goden, en naar onze ervaring weten wij, wat de mensen betreft, dat zij natuurnood zakelijk alle macht uitoefenen, waarover zij beschikken » (Thucydides) .Zoals een gas, streeft de ziel ernaar, de gehele ruimte, die haar gegeven wordt, op te vullen. Als een gas zich samen zou trekken en ergens een leegte zou laten, dan zou dit in tegenspraak zijn met de wet van de entropie. Zo is het niet met de God der christenen, die een bovennatuurlijke God is, terwijl Jehovah een natuurlijke God is. Het betekent de leegte aanvaarden, als iemand niet de gehele macht, waarover hij beschikt, uitoefent. Dat is in tegenspraak met alle natuurwetten: alleen de genade is er toe in staat. De genade vult volledig op, maar zij kan slechts daar binnendringen, waar er ruimte gemaakt is om haar te ontvangen. En zij maakt bovendien

De noodzaak van een beloning, die het equivalent is van wat men geeft. Maar als men die noodzaak geweld aandoet, blijft er een ruimte en er ontstaat een soort aanzuiging van lucht: dan komt de bovennatuurlijke beloning.Zij komt echter niet, als men al een andere vorm van compensatie ontvangen heeft: die leegte laat haar komen. Hetzelfde geldt voor de kwijting van schulden ( en dat betreft niet slechts het kwaad, dat anderen ons aangedaan hebben, maar ook het goede, dat men hun doet). Ook daarbij aanvaardt men het ontstaan van een leegte. De leegte aanvaarden in zichzelf is iets bovennatuurlijks. Waar de kracht te vinden voor een daad, waartegenover geen compensatie bestaat?

Die energie moet dus van elders komen. Maar voordien is een zelfonthechting nodig, iets wanhopigs, voordat dit vacuüm ontstaan kan. Leegte: diep-donkere nacht. Bewondering, mededogen ( en vooral die beide tezamen) leveren werkelijk energie op. Maar men dient zich die te kunnen ontzeggen. Gedurende enige tijd moet men zonder énige beloning blijven; of die nu van natuurlijke of bovennatuurlijke aard is.

Men dient zich een voorstelling van de wereld te maken, waarin een leegte bestaat; opdat de wereld God van node heeft. En dat vooronderstelt het kwaad, De waarheid beminnen betekent de leegte verdragen, en dus, de dood aanvaarden. De waarheid staat aan de kant van de dood.

De mens kan slechts voor de duur van een bliksemflits aan de wetten van deze wereld ontsnappen. Dat zijn ogenblikken van stilstand, van contemplatie, van pure intuïtie, van het geestelijk vacuüm, en van aanvaarding van het morele vacuüm. In die ogenblikken is hij in staat tot het bovennatuurlijke En wie een ogenblik van leegte verdraagt, ontvangt het bovennatuurlijke brood, of valt. Dit is een verschrikkelijk risico, maar men dient het te lopen, en zelfs, gedurende enige tijd, zonder enige hoop. Maar men dient er zich niet in te werpen. ..

ONTHECHTING

Ongeluk alleen is niet voldoende om volledige onthechting te bereiken. Het dient een ongeluk zonder enige vertroosting te zijn. Er mag geen troost zijn, tenminste geen voorstelbare troost. Dan daalt de onuitsprekelijke vertroosting uit den hoge.

Schulden betalen. Het verleden aanvaarden, zonder aan de toekomst een tegenwaarde te vragen. De tijd stopzetten op dit ogenblik. Dat is tevens aanvaarding van de dood.

« Hij heeft zich van zijn godheid ontdaan ». Wij moeten ons van de wereld ontdoen. Weer De natuur van een slaaf omdoen. En onszelf beperken en terugbrengen tot het punt alleen, dat wij in ruimte en tijd innemen. Dat wil zeggen: tot niets. Wij moeten ons bevrijden van het schijn-koningschap van deze wereld. Volledige eenzaamheid. Dan bezit men de waarheid van de wereld.

Er zijn twee manieren om afstand te doen van materiële goederen: Er zich van te beroven, met het oog op een geestelijk goed. Ze op te vatten en te zien als voorwaarden of vormen van geestelijke goederen (voorbeeld : honger, vermoeidheid en vernedering verduisteren het verstand en hinderen de meditatie) en er desondanks van afzien. Deze laatste soort onthechting is slechts de enige mogelijkheid tot volkomen zielenaaktheid.

Meer nog: materiële goederen zouden nauwelijks gevaarlijk zijn, als zij zich alleen, en niet gebonden aan geestelijke goederen zouden vertonen. Afzien dus van alles, wat niet genade is, en de genade niet begeren.

De uitdoving van de begeerte (boeddhisme) - ofwel: onthechting -of ook amor fati -

In alles trouwens moeten wij boven en buiten het speciale object wat dit ook zij, de leegte willen, léég-willen. Want het goed wat wij ons niet kunnen voorstellen noch omschrijven of bepalen, is inderdaad een leegte voor ons. Maar die leegte is voller dan alle volten. Als iemand zover gekomen is, dan is de zaak gered, want God vult de leegte. Dit is geenszins een verstandelijk proces, in de zin, zoals wij dat thans verstaan. Het verstand heeft daarbij niets te zoeken, het dient om op te ruimen. Het dient alleen om ondergeschikte taken te verrichten. Het goede is voor ons een Niets, omdat geen enkel ding goed is. Maar dat Niets is niet onwerkelijk. Alles wat bestaat is, in vergelijking met dat niets, irreëel.

Alle soorten van geloof, die deze leegten moeten opvullen, en die de bitterheid kunnen verzachten, dienen verwijderd te worden. Bijvoorbeeld het geloof aan de onsterfelijkheid. Of dat van het nut der zonden: etiam peccata. Of het geloof in de voorzienigheid bij alles wat gebeurt -kortom, al die «vertroostingen », die men gewoonlijk zoekt in de godsdienst.

Wij moeten God liefhebben, dwars door de verwoesting van Troje en Carthago heen en zonder naar vertroosting te streven. Liefde is geen vertroosting, maar licht.

Onze gehechtheid maakt de realiteit van de wereld uit. Het is de werkelijkheid van het ik, die wij op de dingen overdragen. Maar het is in het geheel niet de werkelijkheid buiten ons. Deze laatste is alleen waarneembaar door totale onthechting. Al bleef er nog maar één enkele draad over, dan zou er nog sprake van gehechtheid zijn.

Het ongeluk, dat er toe leidt, onze gehechtheid te richten op zaken zonder waarde, legt het nietswaardig karakter van de gehechtheid bloot. "" En daaruit blijkt duidelijk de noodzakelijkheid ! van de onthechting.

De gehechtheid fabriceert illusies, en wie werkelijk streeft naar de realiteit moet onthecht zijn.

Zodra men weet, dat iets werkelijk is, kan men er niet meer aan gehecht blijven. Gehechtheid is niets anders dan: ontoereikendheid in het voelen van de werkelijkheid. Wij zijn gehecht aan het bezit van een ding, omdat wij geloven, dat het zal ophouden te Bestaan, zodra wij het niet meer bezitten. Heel veel mensen voelen t niet met hun ganse ziel aan, dat er een enorm verschil is tussen de verdelging van een stad en hun onverbiddelijke verbanning buiten die stad.

De menselijke ellende zou ondragelijk zijn, als zij niet langzaam in de tijd vervloeide en oploste. Wat wij dienen te vermijden is, dat zij zich oplost; opdat zij ondraaglijk worde. « En toen zij zich met tranen verzadigd hadden » (Ilias) : dat is nóg een manier om het ergste lijden dragelijk te maken. Wij moeten niet schreien; om niet getroost te worden.

Een smart, die ons niet onthecht, is een vruchteloze smart. Er bestaat niets afschuwelijkers, het is als een kille woestenij, een in elkaar gewrongen ziel. Ovidius. Of de slaven bij Pilatus.

Wij moeten nooit denken aan een ding of aan een wezen, dat wij liefhebben, zonder de mogelijkheid te overwegen, dat zulk een ding of wezen wellicht vernietigd of dood is. En die gedachte moet het gevoel van de werkelijkheid niet oplossen, maar het integendeel veel intenser maken.

En telkens als wij de woorden uitspreken: « Dat Uw wil geschiede » moeten wij ons alle mogelijke ongelukken tezamen voorstellen.

Er bestaan twee manieren om zichzelf te doden: zelfmoord en onthechting. Door denken dient men alles te doden, waarvan men houdt: dat is de enige manier van sterven Maar alléén dat, waarvan men houdt (Wie zijn vader, of zijn moeder niet haat... Maar: hebt uw vijanden lief. ..) Ook mogen wij niet wensen, dat, wat wij liefhebben, onsterfelijk zij. Een menselijk wezen wie hij ook zij, moeten wij ons noch onsterfelijk noch dood wensen.

Uit verlangen naar zijn schat, berooft de gierigaard zich ervan. Als men al zijn bezittingen

om zich terug te trekken, opdat hij niet bemind wordt, zoals een vrek zijn schat bemint.

Electra beweent de dode Orestes. Als wij God liefhebben, overwegende, dat hij niet bestaat, dan zal hij zijn bestaan openbaren.

DE VERBEELDING, DIE OPVULT 

De inbeelding werkt er voortdurend aan om alle spleten op te vullen, waardoor de genade zou kunnen binnendringen.

Iedere leegte, die niet aanvaard is, brengt haat voort, bitterheid en wrok. Het kwade, dat men toewenst aan wat men haat, en wat men zich voorstelt, herstelt het evenwicht.

De miliciens uit het « Spaans testament », die overwinningen verzonnen om de dood te kunnen verdragen, zijn een goed voorbeeld van de inbeelding, die de leegte moet opvullen. Ofschoon de overwinning geen enkele winst oplevert, verdraagt men gemakkelijker te sterven voor een zaak, die de overwinning behaalt, dan voor een, die de nederlaag lijdt, Voor iets, wat iedere krachtsuiting volkomen ontbeert, zou dit

De verbeelding, die de leegte moet opvullen, is essentieel leugenachtig. Zij sluit de derde dimensie uit, want alleen werkelijk bestaande dingen bevinden zich in alle drie dimensies.

Veelzijdige bindingen sluit zij uit. Laten wij trachten, een bepaling te vinden voor de dingen, die zich wel werkelijk voordoen, maar die in zekere zin alleen verbeelding zijn. Oorlog. Misdaden. Wraakoefeningen. Alleruiterst ongeluk. In Spanje hadden die misdaden inderdaad plaats. En toch leken zij op louter opschepperij. Het zijn namelijk realiteiten, die niet meer dimensies hebben dan een droom. In het boze, precies als in de droom, zijn er geen verschillende interpretaties, lezingen mogelijk.  Vandaar de eenvoud bij misdadigers. Platte misdaden, van beide kanten trouwens - net als dromen: aan de kant van de beul, zowel als aan die van het slachtoffer. Bestaat er iets afgrijselijkers dan te sterven in een nachtmerrie?

Compensatie. Marius droomde van een toekomstige wraak. Napoleon dacht aan het nageslacht. Wilhelm II wilde een kopje thee. Zijn verbeelding was niet voldoende vastgehaakt aan de macht om jaren te kunnen duren: zij keerde zich naar een kopje thee.

Verering van de groten door het volk in de XVllde eeuw (La Bruyêre) .Dat was het effect,

Beide zijn het effecten van lager orde, maar het meest nog het geld.

Als de leegte-opvullende verbeelding geremd wordt, ontstaat er, in welke situatie dan ook,

Voortdurend dus in onszelf het werk van de leegten-vullende verbeelding tegengaan. Als wij welke leegte dan ook aanvaarden, welke slag van het noodlot kan ons dan verhinderen, het universum lief te hebben  Want wij zijn er dan zeker van, dat, wat er ook

AFZIEN VAN DE TIJD

De tijd is een afbeelding van de eeuwigheid, maar ook een Ersatz van de eeuwigheid.

De vrek, die men van zijn schat berooft. Dat is als een bevroren verleden, dat van hem weggenomen wordt. Verleden en toekomst: de enige rijkdommen van de mens.

De toekomst is een opvuller van leegten. Soms vervult het verleden die rolook ( ik was, ik heb gedaan. ..) .In andere gevallen maakt het ongeluk de gedachte aan het geluk onverdraaglijk; het berooft de ongelukkige van zijn verleden (nessun maggior dolore. ..)

Verleden en toekomst dwarsbomen het heilzame effect van het ongeluk, door een ongelimiteerde ruimte voor ingebeelde zelfverheffing te leveren. Daarom is het afzien van het verleden en van de toekomst de voornaamste van alle ontzeggingen.

Het tegenwoordige ruimt geen plaats in aan finaliteit. De toekomst evenmin, want die is alleen maar, wat eens het nu zal zijn. Maar dat weet men niet. Als wij de punt van dat verlangen in ons, dat met finaliteit correspondeert, op het huidige overdragen, dan steekt zij er doorheen tot aan het eeuwige. Dat is de manier om gebruik van de wanhoop

Wanneer wij teleurgesteld worden door een plezier, dat wij verwachtten en dat komt; dan

Tijd en spelonk. Uit die rotsspelonk te voorschijn treden, er los van komen, komt neer op:

Nog een wijze van loutering: God bidden, niet alleen in het geheim, in verband met mensen, maar met de gedachte, dat God niet bestaat. Piëteit ten opzichte van de doden: alles doen voor wat niet bestaat. De smart, die wij ondergaan ,bij de dood van anderen, is juist die smart, die wij ervaren door de leegte, de verstoring van het evenwicht. Inspanning, die voortaan geen effect meer heeft, dus zonder enige beloning. Als de verbeelding daarvoor inspringen moet, betekent dat een verlaging. « Laat de doden hun doden begraven ». En is onze eigen dood niet precies hetzelfde? Object en beloning zijn in de toekomst. Beroving van die toekomst, leegte en evenwichtstoring. Daarom is wijsbegeerte beoefenen : leren sterven. En daarom ook is « bidden gelijk doodgaan ».

Als smart en uitputting aan het punt gekomen zijn, waarop zij, in de ziel, het gevoel van voortduring verwekken, en als wij die duur met onderwerping en liefde beschouwen, dan komt men werkelijk los voor de eeuwigheid.

WENSEN ZONDER OBJECT

De loutering betekent: de scheiding tussen het goéde en de begeerlijkheid, Neerdalen tot aan de bron van de verlangens, om energie te ontnemen aan hun object. Daar worden de wensen pas echt, in zoverre zij energie zijn. Het object alleen is vals. Maar het betekent

Als wij dat zien, lijden wij nog wel, maar wij zijn gelukkig.

Te weten komen, maar dan precies, wat de vrek verloren heeft, wien zijn schat ontstolen is, zou ons veel leren. Lauzun en zijn taak als kapitein der musketiers. Hij wilde liever gevangen zijn én kapitein der musketiers, dan vrij en géén kapitein. Dat zijn kleren. « Zij waren beschaamd over hun naaktheid ».

Iemand verliezen : wij lijden erdoor, dat de dode of de afwezige iets onwaarachtigs en iets

Wij moeten de leegte niet zoéken, wa nt dat zou God op de proef stellen zijn; door, namelijk, te tekenen op het bovennatuurlijk brood, dat die leegte moet opvullen. Maar wij moeten er ook niet voor op de vlucht gaan.

De leegte is de hoogste volheid, maar de mens heeft niet het recht, dit te weten. Het

Christus heeft heel de menselijke ellende gehad, behalve de zonde. Maar hij heeft alles

Handdruk van een vriend, die ik lang niet meer gezien heb. Ik kan niet eens meer voelen,

De verloochening door Petrus. Alleen al door aan Christus te zeggen: ik zal u trouw blijven, verloochende hij hem reeds, want daarmee ging hij van de veronderstelling uit, dat de bron van de trouw zich in hemzelf en niet in de genade bevond. Daar hij een uitverkorene was, is die verloochening gelukkig openbaar geworden, aan ons allen en aan hem. Maar bij hoeveel mensen worden dergelijke verwaandheden volbracht - en zij begrijpen het niet en nooit. Het was moeilijk, Christus trouw te blijven. Omdat dit een trouw in de leegte betekende. Heel wat gemakkelijker was het, Napoleon totterdood trouw te blijven. En later, ook heel wat gemakkelijker voor de martelaren om trouw te blijven,

Een mens smekend benaderen is een wanhopige poging om in de geest van die ander, door intensiteit, ons eigen systeem van waarden over te hevelen. God smeken, is precies omgekeerd: dat is een poging om goddelijke waarden in onze eigen zielover te brengen. En wel verre van zo intens mogelijk de waarden te denken, waaraan wij gehecht zijn, is het juist innerlijk leeg-zijn.

HET IK

Wij bezitten niets in deze wereld - want het toeval kan ons alles ontnemen -behalve de

Offer: niemand kan iets anders offeren dan zijn ik, en alles wat daarbuiten « offer » genoemd wordt, is niets anders dan een etiket, op een revanche van het ik geplakt.

Niets ter wereld kan ons de macht ontnemen ik te zeggen. Niets ,behalve het uiterste ongeluk. Niets is erger dan het uiterste ongeluk, dat het ik van buitenaf vernietigt, omdat men het daarna niet zelf meer kan vernietigen. Wat gebeurt er met die mensen wier ongeluk hun ik van buitenaf vernietigd heeft ? Voor hen kan men zich nog slechts de totale vernietiging voorstellen op de manier van de atheïstische of materialistische

opvatting. Dat zij hun ik verloren hebben, betekent nog niet, dat zij geen egoïsme meer bezitten. Integendeel. Zeker, het gebeurt wel eens, wanneer er sprake is van een toewijding, zoals een hond die heeft. Maar in alle andere gevallen wordt het menselijk wezen teruggebracht tot de staat van naakt, vegetatief egoïsme, een egoïsme zonder ik.

In hoe geringe mate iemand ook begonnen is met het proces van de ik-vernietiging, het bewerkstelligt, dat geen ongeluk hem meer kwaad doet. Want het ik wordt niet vernietigd door een druk van buiten zonder uiterste opstandigheid. Als iemand die opstandigheid uit liefde voor God weigert, dan vindt de vernietiging van het ik niet van buiten, maar van binnen uit plaats.

De verlossende smart. Wanneer het menselijk wezen in een staat van volmaaktheid is, en wanneer hij met behulp van de genade het ik in zichzelf vernietigd heeft, en als hij dan valt in de mate van ongeluk, die voor hem overeenkomt met de vernietiging van het ik van buiten-af, dan is dat de volheid van het kruis-lijden. Het ongeluk kan in hem niet meer het ik vernietigen, omdat dit reeds geheel verdwenen is en de ruimte aan God gelaten heeft. Maar het ongeluk heeft, op het niveau van de volmaaktheid, eenzelfde effect als de vernietiging van het ik van buiten uit. En wel de afwezigheid van God. « Mijn God,

Wat is dit verlaten zijn van God, die door het uiterste ongeluk in een volmaakte ziel verwekt wordt ? Wat is de waarde, die daaraan verbonden is en die men het verlossend lijden noemt ? Het verlossend lijden is datgene, waardoor het kwaad werkelijk en in zijn volheid het wezen vervult, in de mate, waarin het die kan bevatten.  Door het verlossend lijden is God tegenwoordig in het uiterste kwaad. Want God's afwezigheid is de wijze van God's tegenwoordigheid, die overeenstemt met het kwaad - een gevoelde afwezigheid. Immers hij, die God niet in zich heeft. kan ook zijn afwezigheid niet voelen. Dit is de zuiverheid, de perfectie, de volheid, de afgrond van het kwaad, terwijl de hel een valse afgrond is (cf. Thibon). De hel is iets oppervlakkigs. De hel is een niets, dat de pretentie heeft en de illusie verwekt van te zijn. De vernietiging van het ik uitsluitend van buitenaf is een bijna hels lijden. De vernietiging van buitenaf, waaraan de ziel zich uit liefde onderwerpt, is een uitboetend lijden. Het ontstaan van God's  afwezigheid in een ziel, die zich volkomen van zichzelf ontledigd heeft, dat is het

In het ongeluk blijft het vitale instinct bestaan; en overleeft de losgerukte gehechtheden. Het klampt zich blindelings vast aan alles, wat het tot steun kan dienen, zoals een plant zich met zijn klimspiralen vasthaakt. In die staat zijn erkentelijkheid (behalve in haar laagste vorm ) en gerechtigheid niet denkbaar. Slavernij. De aanvullende hoeveelheid energie, die als steunpunt voor de vrije wil dient, en waarmee de mens in staat is afstand te nemen, is niet meer aanwezig. Onder deze gezichtshoek is het kwaad weerzinwekkend, zoals het naakte leven altijd is: een armstomp, of het gewriemel van insecten. Een leven zonder vorm. De enige gehechtheid is nog: in leven blijven. Daar begint het uiterste kwaad, als namelijk alle gehechtheden vervangen zijn door één enkele: die van het naakte leven te willen behouden. Dit is gehechtheid in haar naaktste vorm. Geen enkel ander doel meer, dan alleen het ik. De hel. Dit is het mechanisme, waardoor niets de ongelukkigen méér aantrekt en zoeter lijkt dan het leven, zelfs als dit leven in geen enkelopzicht te verkiezen lijkt boven de dood. In die toestand de dood aanvaarden betekent totale onthechting.

Bijna-hel op aarde. De uiterste ontworteling in het ongeluk. De menselijke ongerechtigheid levert gewoonlijk geen martelaren, maar schijn-verdoemden op. Wezens, die in de hel vallen, gelijken op de man, die door dieven uitgeplunderd en bestolen is. Zij hebben hun karakteristieke kleding verloren. Het grootste lijden, dat echter nog wortels overlaat, bevindt zich nog op een oneindige afstand van de schijn-hel. Als men aan dergelijke, ontwortelde wezens diensten 'bewijst en daarvoor in de plaats slecht behandeld wordt: ondankbaarheid, verraad; dan ondergaat men slechts een klein deel van hun ongeluk. Wij hebben de verplichting, ons daaraan bloot te stellen, in beperkte mate althans 

Voor degenen, bij wie het ik dood is, kan men niets doen, absoluut niets. Maar wij weten nooit, of bij een bepaald menselijk wezen, dat ik inderdaad geheel afgestorven is, of slechts bewusteloos. Als het niet geheel dood is, dan kan de liefde het weer ten leven wekken als door een injectie, maar dan alleen de volmaakt zuivere liefde, zonder het geringste spoor van laatdunkendheid, want de kleinste schaduw zelfs van minachting jaagt naar de dood. Als het ik van buitenaf verwond is, dan ondervindt het eerst een gevoel van uiterste opstandigheid, van bitter verzet, zoals een dier, dat zich

Het komt ook voor dat bij die weldoener geen zuivere liefde bestond. Het ik, dat door die liefde gewekt is, ontvangt terstond een nieuwe wond, geslagen door de minachting en de meest bittere, de meest gerechtvaardigde haat ontstaat dan. Maar bij degene, wiens ik volkomen afgestorven is, verwekt de liefde, die men hem betoont, niet

Het ik wordt vlugger gedood, naarmate degene, die het ongeluk ondergaat, een min of

Degene, die trots erop is -als hij geen geloof bezit -dat hij in moeilijke omstandigheden « zich er niet onder laat krijgen », heeft waarschijnlijk even weinig reden tot hoogmoed, als de jongeman, die er trots op is, dat hij aanleg voor wiskunde heeft. En degene, die in God gelooft, loopt het gevaar van een nog grotere zelfbegoocheling, door aan de genade toe te schrijven, wat niet anders is dan een volkomen natuurlijk verschijnsel.

De angst voor het hoogste ongeluk betekent de vernietiging van buitenaf van het ik. Arnolphe, Phêdre, Lycaon. Het is volkomen juist om zich op de knieën te werpen, en om doodgewoon te sméken, wanneer de gewelddadige dood, die aankomt, het ik van buitenaf gaat doden, voordat het leven zélf vernietigd is. « Ook Niobe met haar prachtige lokken, heeft er aan gedacht om te eten. » Dit is even subliem als de sensatie van ruimte in de fresco's van Giotto. Een vernedering, die er toe brengt om zelfs van de wanhoop af te zien.

De zonde in mij zegt « ik ». Ik ben alles. Maar dat « ik » is God. En het is geen « ik »:

De Farizeeën waren lieden) die op hun eigen kracht bouwden, om deugdzaam te zijn.

De nederigheid bestaat daarin, dat men wéét  dat wat « ik » genoemd wordt geen enkele bron van energie bevat, die ons veroorlooft ons te verheffen. Alles wat er in mij van waarde woont, komt zonder één uitzondering van elders dan van mij zelf, niet als een geschenk, maar op de manier van een lening, die steeds vernieuwd moet worden.

Alles wat in mij is, bezit, zonder één enkele uitzondering" géén waarde; en alles wat ik mij toeeigen uit de van elders komende geschenken, verliest onmiddellijk zijn waarde.

De volmaakte vreugde sluit het gevoel-zelf van vreugde uit, want in de ziel, die door het object vervuld wordt, is er geen hoekje meer beschikbaar voor het « ik ». Het is echter moeilijk zich dergelijke vreugden voor te stellen; vandaar dat iedere stimulans om

ONTSCHEPPING

Ontschepping: van het geschapene in het ongeschapene over laten gaan.

Vernietiging: van het geschapene in het niet over laten gaan. Schuldig Ersatz van de ontschepping.

De schepping is een daad van liefde en zij is eeuwig. Op ieder ogenblik is ons bestaan: liefde van God voor ons. Maar God kan alleen zichzelf liefhebben. Zijn liefde voor ons is liefde voor zichzelf dóór ons. Zo heeft Hij, die ons het zijn schenkt, in ons de bereidheid tot niet-zijn lief. Ons bestaán is slechts gemaakt uit zijn afwachten en onze bereidheid tot niet-zijn. Eeuwig bedelt hij van ons het bestaan af, dat hij ons gegeven heeft. Hij geeft het ons, om het ons af te bedelen.

De onwrikbare noodzaak, de ellende, de wanhoop, het verpletterend gewicht van de behoefte en het werk, dat uitput, wreedheid, martelingen, gewelddadige dood, onderdrukking, terreur, ziekten -dat alles is goddelijke liefde. Uit liefde voor ons trekt God zich van ons terug, opdat wij hem kunnen beminnen. Want als wij ons aan de directe straling van zijn liefde zouden blootstellen, zonder de 'bescherming van de ruimte,

Er bestaat een « Godvliedende » kracht. Anders zou alles God zijn.

Aan de mens is een ingebeelde godheid gegeven, opdat hij er zich van kan ontdoen, zoals Christus zijn werkelijke Godheid afgelegd heeft.

Ontzegging. Nabootsing van onthechting door God in de schepping. In bepaalde zin ziet God ervan af om alles te zijn. Wij moeten er van af zien om iéts te zijn. Dat is het enige goed voor ons. Wij zijn als tonnen zonder bodem, zolang wij niet begrepen hebben, dat wij een bodem bezitten.

Verheffing en verlaging. Als een vrouw zich in een spiegel beziet en zich tooit, voelt zij de

« Alles wat door de natuurlijke vermogens gevat kan worden, is hypothetisch. Alleen de bovennatuurlijke liefde schept. Zo zijn wij dus medescheppers. Wij nemen deel aan de schepping van de wereld, door onszelf te ontscheppen.

«Wij bezitten alleen datgene, dat wij ons ontzeggen. Wat wij ons niet ontzeggen, ontsnapt ons. En in die zin kunnen wij alleen maar iets bezitten, wat dan ook, als het door God gegaan is.

Communie bij de katholieken. God is niet slechts éénmaal vlees geworden, iedere dag

Hij heeft zich van zijn godheid ontledigd. Wij moeten ons ontledigen van die valse godheid, waarmee wij geboren zijn. Als wij eenmaal begrepen hebben, dat wij niets

Mijn God, schenk mij de genade om niets te worden. In de mate waarin ik niets word, heeft God zichzelf door mij lief.

Wat beneden is, lijkt op wat hoog is. Zodoende is de slavernij een afbeelding van gehoorzaamheid aan God; de vernedering een 'beeld van de nederigheid, de physieke noodzaak een beeld van de onbedwingbare drang van de genade, de volledige overgave van de heiligen, iedere dag weer opnieuw, een afbeelding van het in kleine stukken hakken van de tijd bij misdadigers en prostituées. In dat opzicht dient men dus op zoek te gaan naar wat het laagste is; bij wijze van afbeelding. Wat er in ons laag is, moet dus naar het lage gaan, opdat wat hoog in ons is, omhoog kan gaan. Want wij zijn omgekeerden. Zo worden wij geboren. De orde weer herstellen betekent: ons van het schepselontdoen.

Omkering van het objectieve en het subjektieve. Op dezelfde wijze, omkering van het positieve en het negatieve. Dat is ook de betekenis van de philosophie der Upanishads.

Wij worden geboren en wij leven in tegengestelde zin, want wij worden geboren en wij

Als de graankorrel niet sterft... Hij moét sterven, om de energie vrij te maken, die hij in zich draagt, opdat er andere combinaties ontstaan. Zo moeten ook wij sterven, om die vastzittende energie vrij te maken, en om een vrije energie te bezitten, die ons in staat stelt, de ware verhouding der dingen te zien, en er ons aan aan te passen.

De buitengewone moeite, die ik ondervind, om ook maar de geringste handeling te verrichten, is een gunst, die mij geschonken wordt. Want zo kan ik, met gewone daden en zonder de aandacht te trekken, de wortels van de boom kappen. Iemand kan nog zo los zijn van de publieke opinie, buitengewone daden dragen in zich reeds een stimulans, die er niet van weg te nemen is. Deze stimulans ontbreekt geheel aan doorsnee handelingen. Een uitzonderlijke moeilijkheid vinden voor een uitzonderlijke daad is een gunst, waarvoor men dankbaar behoort te zijn. Wij moeten niet bidden, dat deze moeilijkheid moge verdwijnen; wij moeten er alleen voor bidden, de genade te verwerven, er gebruik van te maken. In het algemeen moeten wij niet naar de verdwijning van onze ellenden verlangen  maar om de genade bidden, die hen transfigureert.

Lichamelijk lijden en ontbering zijn voor moedige mensen dikwijls een op-de-proefstelling

Maar het genot, het geluk, de voorspoed getuigen evenzeer van de menselijke ellende, als men erin weet te ontdekken, wat van buiten komt ( toeval, omstandigheden, enz.).Dat gebruik moet er óók van gemaakt worden. En zelfs van de genade, in zover zij waarneembaar, met de zinnen waarneembaar fenomeen is. .. Niets zijn, met het doel om in het geheel zijn ware plaats in te nemen. 

De volkomen ontzegging eist, dat wij door angsten heengaan, die gelijk zijn aan die, welke

Als de liefdehartstocht tot aan de vegetatieve energie gaat, dan doen zich de gevallen voor van een Phêdre, een Arnolphe, enz. « En hierbinnen voel ik, dat ik creperen moet. ..»

Voor Phêdre's leven is Hippolyte in de meest letterlijke zin van het woord véél meer noodzakelijk dan voedsel. Als de liefde van God zo diep doordringen zal, is het ook noodzakelijk, dat de natuur het allerhevigste geweld ondergaan heeft. Job, het

Als wij onszelf beschouwen op een bepaald ogenblik -dit ogen'blik, bijvoorbeeld, losgesneden van verleden en toekomst -zijn wij onschuldig. Op dit ogenblik kunnen wij niets anders zijn dan wat wij zijn: iedere voortgang sluit tijdsduur in. Het is volgens de orde van deze wereld, dat wij op dit ogenblik zijn, zoals wij zijn. Een ogenblik aldus isoleren uit de tijd, sluit vergeving in. Maar die afzondering is onthechting.

Er zijn in een menselijk leven maar twee ogenblikken van volmaakte zuiverheid en naaktheid: geboorte en dood. God kan niet aanbeden worden in menselijke gedaante zonder zijn godheid .te bevlekken, dan alleen als pasgeborene en als iemand in doodstrijd.

De dood is een momentopname, zonder verleden noch toekomst. Onontbeerlijk om de eeuwigheid binnen te gaan.

Als wij de volheid van de vreugde vinden in de gedachte, dat God bestaat, moeten wij dezelfde volheid vinden in het bewustzijn, dat wij zelf niets zijn, want het is precies  dezelfde gedachte. En deze wetenschap wordt pas zinnelijk waarneembaar door het lijden en door de dood.

Vreugde in God. Er is werkelijk volmaakte en oneindige vreugde in God. Mijn deelneming

daaraan kan er niets aan toevoegen, en mijn niet-deelnemen eraan kan niets aan de werkelijkheid van deze volmaakte en oneindige vreugde afdoen. Wat voor belang heeft het dan, of ik eraan deelheb of niet ? Absoluut géén belang.

Zij die hun heil verlangen, geloven niet werkelijk in de realiteit van de vreugde in God.

Het geloof in de onsterfelijkheid is schadelijk, want het ligt niet in onze macht om ons de ziel werkelijk onlichamelijk voor te stellen. Zo is dat geloof dan ook in werkelijkheid een geloof aan de verlenging van het leven en het nut van de dood wordt weggenomen.

, Tegenwoordigheid van God. Dat moet op twee manieren verstaan worden. In zoverre hij

God heeft slechts kunnen scheppen, door zichzelf te verbergen. Anders zou hij er alléén maar zijn. De heiligheid moet dus ook verborgen worden, zelfs, in zekere mate, voor het bewustzijn verborgen blijven. In ieder geval moet zij het in de wereld zijn.

Zijn en hebben. - De mens heeft geen zijn, hij heeft slechts hebben. Het zijn van de mens

Job. Satan spreekt tot God : houdt hij werkelijk van Je, zonder dat hij er iets tegenovergesteld wenst te zien ? Het gaat daarbij om het niveau van de liefde. Ligt dat niveau op de hoogte van de schapen, de korenvelden, het talrijke kroost ? Of nog verder, in de derde dimensie, daarachter ? Hoe diep de liefde ook moge zijn, er is een ogenblik van afknappen waar zij ondergaat en dat is het ogenblik, dat transformeert, dat uit het eindige naar het oneindige losscheurt, en dat de liefde van de ziel voor God, in de ziel transcendent maakt. Dat is de dood van de ziel. Wee hem, bij wie de dood van het lichaam aan de dood van de ziel voorafgaat! Een ziel, die niet boordevol is van liefde, sterft een kwade dood. Waarom moet zo'n dood zonder dat hij opgemerkt wordt, geschieden? Het is inderdaad nodig. Alles moet onopgemerkt vallen.

De schijn kleeft aan het wezen vast en alleen het lijden kan de twee van elkander losscheuren. Wie het wezen heeft, kan de schijn niet hebben. De schijn legt het wezen in ketenen. De loop van de tijd rukt met geweld de schijn van het wezen en het wezen van de schijn. De tijd maakt kenbaar, dat hij geen eeuwigheid is.

Wij moeten ons ontwortelen. De boom omhakken, er een kruis van maken en dat vervolgens alle dagen dragen.

Wij moeten niet ik zijn, maar nog veel minder wij. De staat geeft het gevoel van thuis te zijn. Wij moeten het gevoel leren van thuis te zijn in de verbanning. Vastgeworteld te zijn in afwezigheid van een bepaalde plek.

Sociaal en vegetatief ons ontwortelen. Zichzelf verbannen uit ieder aards vaderland.

Maar dit alles van buitenaf, aan anderen aandoen, is een Ersatz van ontschepping. Dat is

MIJZELF UITVLAKKEN

God heeft mij het bestaan gegeven, opdat ik het hem teruggeve. Dat lijkt op een van die beproevingen en valstrikken in sprookjes en verhalen, waar mensen ingewijd moeten worden. Als ik dit geschenk aanvaard, is het een slecht en fataal cadeau; zijn innerlijke waarde blijkt, als ik weiger. God veroorlooft mij buiten hem te bestaan. Het is aan mij, die toestemming te welgeren. De nederigheid is de weigering om te bestaan

Het ik is niet anders dan de schaduw, die zonde en dwaling projecteren, en die het licht

Ik moet voor Christus zijn, wat het potlood is voor mij, wanneer ik er al tastend en met gesloten ogen mee over de tafel ga. Wij hebben de mogelijkheid om middelaars te zijn tussen God en het deel van de schepping, dat ons toevertrouwd is. Hij heeft onze instemming nodig om, dóór ons, zijn eigen schepping waar te nemen. En met onze toestemming kan hij dat wonder teweegbrengen. Het zou voldoende zijn, dat ik de kunst verstond om mij van mijn eigen ziel terug te trekken, opdat deze tafel, die ik

God kan in ons alleen deze instemming om ons terug te trekken en hem te laten passeren, liefhebben, zoals hij zelf, schepper, zich teruggetrokken heeft om ons te laten bestaan. Deze tweevoudige actie kan alleen maar zin hebben door de liefde, zoals een vader aan zijn kind de middelen geeft, die het in staat stellen hem een cadeau te geven op zijn

Alle dingen, die ik zie, hoor, adem, raak, eet ; alle wezens, die ik ontmoet beroof ik van het

Ik kan de noodzaak niet vatten, waarom God mij liefheeft, terwijl ik heel duidelijk voel, dat

Maar ik  vorm een scherm. En ik moet mij dus terugtrekken, zodat hij het kán zien. Ik moet mij uitvlakken, opdat God in contact kan treden met de wezens, die het toeval op mijn weg plaatst en die hij liefheeft. Mijn aanwezigheid heeft iets onbescheidens, alsof ik me opstelde tussen twee gelieven of twee vrienden. Ik ben niet het meisje, dat op haar verloofde wacht, maar een lastige derde, die bij twee verloofden is en die weg moet gaan, zodat zij werkelijk samen kunnen zijn. Kon ik mij alleen maar uitvlakken, dan zou er liefde-eenheid kunnen bestaan tussen God en de aarde, waarop ik loop, de zee, die ik hoor. .. Wat doet het er toe, wat er in mij schuilt aan energie of gaven? Ik heb er altijd genoeg om te kunnen verdwijnen…

« De dood, die aan mijn ogenpaar het licht onttrekt, geeft weer zijn puurheid aan de dag,

Ik moge verdwijnen, opdat de dingen, die ik zie volmaakt schoon worden, daar het geen dingen meer zullen zijn, die ik zie. 

Love

Simone Weil (1909-1943)

November 1938 heeft zij een mystiek ervaring in verband met het gedicht van George Herbert (1593-1633) :  Love

Ze schrijft: "Ich glaubte, nur ein schönes Gedicht zu sprechen, aber dieses Sprechen haate, ohne dass ich es wusste, die Kraft eines Gebetes. Einmal, während ich es sprach, ist, wie ich schon geschrieben habe, Christus selbst herniedergestiegen und hat mich ergriffen. In meinen Überlegungen über die Unlösbarkeit des Gottesproblems hatte ich diese Möglichkeit nicht vorausgesehen: die einer wirklichen Berührung, von Person zu person, hienieden, zwischen dem menschlichen Wesen und Gott." (Attente de Dieu p. 38 / zie ook 44 en 45)

George Herbert: Love

Love 

Love bade me welcome: yet my soul drew back,

guiltie of dust and sinne.

But quick-ey'd Love, observing me grow slack

from my first entrance in,

drew nearer to me, sweetly questioning,

if I lack'd any thing.

A guest, I answer'd, worthy to be here:

Love said, You shall be he.

I the unkinde, ungratefull? Ah my deare,

I cannot look on thee.

Love took my hand, and smiling did reply,

who made the eyes but I?

Truth Lord, but I have marr'd them: let my shame

go where it doth deserve.

And knwo you not, says Love, who bore the blame?

My deare, then I will serve.

You must sit down, sayes Love, and taste my meat:

So I did seat and eat.

Simone Weil: Dass Gott das Gute ist, ist eine Gewissheit

Cahiers - Aufzeichnungen 4 158-164

Dass Gott das Gute ist, ist eine Gewissheit. Es ist eine Definition. Auch dass Gott in einer gewissen Weise -die ich nicht kenne -Wirklichkeit ist, ist eine Gewissheit. Es ist keine Frage des Glaubens. Aber dass jeder der Gedanken, durch die ich nach dem Guten verlange, mich dem Guten näherbringt, das ist ein Gegenstand des Glaubens. Ich kann diese Erfahrung nur durch den Glauben machen. Und auch nach der Erfahrung ist es kein Gegenstand einer Feststellung, sondern nur des Glaubens.

So wie der Besitz des Guten darin besteht, nach diesem zu  verlangen, so hat dieser Glaubensartikel -der der einzige Artikel des wahren Glaubens ist -die Fruchtbarkeit, die Fähigkeit zur Selbstvermehrung, welche jedes Verlangen nach dem Guten besitzt, zum Gegenstand.

Allein weil eine Seele mit einem Teil von sich wirklich, rein, ausschliesslich nach dem Guten verlangt, wird sie in einem späteren Augenblick rnit einem grösseren Teil von sich nach dem Guten verlangen -wenn sie sich nicht weigert, dieser Verwandlung zuzustimmen.

Dies zu glauben bedeutet, den Glauben zu haben. 

Gibt es tatsächlich, wie das Evangelium anzudeuten scheint, eine Beziehung zwischen dieser Tatsache und der Heilung von Besessenen, dem Gehen auf dem Wasser, dem Versetzen der Berge? Die symbolische Beziehung ist klar. Aber gibt es eine Beziehung im wörtlichen Sinne? lm Augenblick ist mir das Problem zu schwer.

Sogar die Materialisten siedeln ausserhalb von sich selber ein Gut an, das sie weit überschreitet und ihnen von aussen hilft,  auf das sich ihr Denken in einer Regung von Verlangen und Gebet richtet. Für Napoleon sein Stern. Für die Marxisten die Geschichte. Nur siedeln sie es in dieser Welt an, wie die Riesen der Volkskultur, die ihr Herz (oder ihr Leben) in ein Ei legen, das in einem Fisch ist, der in einem See ist, der von einem Drachen bewacht wird, und am Ende sterben. Und obwohl ihre Bitten oft erhört werden, muss man fürchten, dass man sie als Bitten ansehen muss, die an den Teufel gerichtet sind.

Kein Mensch entgeht der Notwendigkeit, sich ausserhalb von sich selbst ein Gut vorzustellen, auf das sich das Denken in einer Regung des Verlangens, des Flehens und der Hoffnung richtet. Folgerichtig gibt es nur die WahI zwischen der Verehrung des wahren Gottes und dem Götzendienst. Jeder Atheist ist Götzenanbeter -ausser, er verehrt den wahren Gott unter seiner unpersönlichen Seite. Die meisten Frommen sind Götzenanbeter.

Für jeden schopferischen Geist (Dichter, Komponist, Mathematiker, Physiker etc.) ist die unbekannte Quelle der Eingebung jenes Gute, auf das sich ein flehendes Verlangen richtet. Jeder weiss durch beständige Erfahrung, dass er die Eingebung

Aber einige dieser Geister stellen sich diese Quelle über dem Himmel vor, die anderen darunter. Nicht dass sie die Sache sich selbst gegenüber so ausdrückten; und selbst wenn manche es tun, entsprechen die Worte, die sie an sich oder andere richten- nicht immer ihrem Denken. Doch wie auch ihre Sprache ist, und selbst ohne Sprache, wird der Blick der Seele in Warten, Verlangen und Flehen auf einen Ort gerichtet, der entweder über dem Himmel oder unter ihm ist. Ist er darüber, handelt es sich um wahres Genie. Ist er darunter, handelt es sich um mehr oder weniger glanzvolle Nachahmung von Genie, manchmal sogar sehr viel glanzvoller als das Genie selbst. Der Ort ist über oder unter dem Himmel, je nach der Art des Guten, das man sich in der Eingebung vorstellt. Ist es darüber, dann wird die Eingebung nur als Gehorsam vorgestellt. Dann verlangt man nicht nach der Eingebung, urn schöne Dinge herzustellen, man verlangt danach, schöne Dinge herzustellen, weil die wirklich schönen Dinge aus der Eingebung hervorgehen. Als erstes das Reich und die Gerechtigkeit des himmlischen Vaters suchen, und empfangen, was einem gegeben wird.

Deshalb sind Künstler und Wissenschaftler entweder religiös oder Götzenanbeter, und zwar ganz unabhangig von den Meinungen, die sie vertreten, je nach dem Platz, welchen das Verlangen nach der Eingebung in ihrer Seele einnimmt. lm gleichen Sinn kann man sagen, dass ein Gemalde fromm oder Götzenanbetung ist, und das hat nichts mit dem Gegenstand zu tun.

Wissen, dass Gott das Gute ist -oder einfacher, wissen, dass das absolute Gute das Gute ist, glauben, dass das Verlangen nach dem Guten sich in der Seele selbst vermehrt, wenn die Seele nicht ihre Zustimmung dazu verweigert -diese beiden

Nur muss man sich ständig überwachen, um sich daran zu hindern, die Zustimmung zum inneren Wachstum des Guten zu verweigern -sich bedingungslos daran hindern, was auch geschehen mag.

Diese Sicherheit, dieser Glaube, diese Überwachung -das ist alles, was man zur Vollkommenheit braucht.

Es ist unendlich einfach.

Aber in dieser Einfachheit liegt die grösste Schwierigkeit. Unser fleischliches Denken braucht Vielfalt. Wer würde ein Gesprach von einer Stunde mit einem Freund ertragen, wenn dieser Freund unaufhörlich sagen würde: Gott, Gott, Gott. ..

Die Vielfalt ist der Unterschied, und alles, was vom Guten unterschieden ist, ist böse.

Der fleischliche Teil der Seele, der vielfältige Dinge braucht, muss sich mit den Dingen hier unten befassen. Der unbewegte Teil der Seele muss, durch diese vielfältigen Dinge hindurch, den unbewegten Ort anpeilen, wo Gott sitzt.

Auf einer hohlen, sich drehenden Kugel bewegen sich alle, absolut alle Punkte, ausser zweien. Die Zwischenglieder zwischen diesen beiden Punkten drehen sich, und trotzdem gibt es zwischen ihnen eine bewegungslose Beziehung.

Gott soll ein Pol sein, und der andere der unbewegte Punkt der Seele, das heisst also Gottes Gegenwart in der Seele.

Da wir in der Lüge sind, ist das, was ich »Ich« nenne, nicht im Mittelpunkt meiner Seele. Deshalb ist alles, was unmittelbar den Mittelpunkt meiner Seele betrifft, ausserhalb von dem, was ich »Ich« nenne.

Deshalb verspuren alle von der Eingebung Berührten, urn welche Eingebung es sich auch handeln mag- und sei sie von ganz profaner Art, wie die Erfindung einer Maschine -, die Eingebung als eine Erscheinung ausserhalb von ihnen selbst.

Man konnte die Oberlegung auch so anstellen. Wie kann mehr Gutes aus rnir kommen, als es in mir gibt? Wenn ich im Guten voranschreite, muss ein Gutes von aussen mich beëinflussen.

Wenn das Verlangen nach dem Guten Besitz des Guten ist, ist das Verlangen nach dem Guten Erzeuger des Guten, das heillt Erzeuger von Verlangen nach Gutem.

Ausserhalb von mir gibt es ein Gutes, das hoher steht als ich und das mich jedesmal zugunsten des Guten beeinflusst, wenn ich nach dem Guten verlange.

Weil fur diesen Vorgang keine Grenze moglich ist, ist dies es Gute ausserhalb von mir unendlich; es ist Gott. Sogar hier gibt es keinen Glauben, sondem Gewissheit. Es ist unmöglich, das Gute zu denken, ohne alles das zu denken, und es ist unmöglich, das Gute nicht zu denken. Weil es fur diesen Vorgang keine Grenze gibt, muss die Seele schliesslich durch vollkommene Angleichung an Gott aufhören zu sein.

Auf jeder beliebigen Stufe der Verwandlung kann die Seele eine weitere Verwandlung verweigern. Sie bleibt dann vielleicht für eine bestimmte Zeit in dem Zustand, in dem sie sich befindet. Aber nur für eine gewisse Zeit. Dann fält sie zurück. Schritt für Schritt, wie sie auch aufgestiegen ist. Und wenn das reine Verlangen nach dem Guten nicht gänzlich ausgelöscht ist, wenn davon wenigstens ein Körnchen bleibt, kann sie sich sammeln und von neuem aufsteigen. Sie wird höher steigen als das erste Mal. Doch wenn sie höher gekommen ist und sich dort von neuem weigert, fängt alles von vorne an.

Eine Seele kann mit diesem Hin und Her bis auf jede beliebige Höhe kommen; aber das ist erbärmlich.

Gibt es einen Punkt,den man von dieser Welt aus erreichen kann und von dem aus kein Abstieg mehr möglich ist?

Ich weilss es nicht.

Ich würde es gerne glauben.

Wonach sollte man stärker verlangen als danach, die Fahigkeit zu verlieren, zwischen Gut und Böse zu unterscheiden, die uns vom Sündenfall gegeben worden ist?

Die Seele hat nur die Wahl, entweder durch das wachsende Gute oder durch das wachsende Böse ins Nichts zu gehen. Das Gute und das Böse haben das Nichts zur Grenze. Aber es ist nicht gleichgültig, ob man durch das Gute oder durch das Böse

Wegen nichts. Es ist in sich selbst wichtig. Nur das allein ist bedingungslos wichtig.

Und auf einer noch höheren Ebene ist absolut nichts mehr wichtig. Denn wenn ich in die Tiefe des Bösen falle, bedeutet das für das Gute nichts Böses.

Da wir in der Lüge sind, haben wir die Illusion, das Glück sei das, was bedingungslos wichtig ist. Wenn einer den Seufzer ausstösst: »Ich möchte reich sein!«, kann sein Freund ihm antworten: »Warurn? Warst du dann glücklicher?«, aber wenn einer sagt: »Ich möchte glücklich sein«, wird niemand antworten: »Warum?«

Sag mir die Gründe, warum du glücklich sein willst. Einer leidet und möchte Linderung. Sag mir, aus welchem Grund du Linderung möchtest.

Alberne Fragen. Wer würde sie zu stellen wagen?

Man muss sie sich selber stellen und sich Rechenschaft ablegen, zunächst darüber, dass man keinen vernünftigen Grund hat zu wünschen, glücklich zu sein, denn das Glück ist nichts, was man ohne vernünftigen Grund, bedingungslos wünschen

Dieses Denken widerspricht der Natur so sehr, dan es nur in einer Seele entstehen kann, die volIstandig vom Feuer des Heiligen Geistes aufgezehrt ist, wie es bei den Seelen der Pythagoraer sicher der Fall war.

Das hat man in Platons Werken nicht verstanden, nicht einmal gesehen.

Das Glück, das unter dem Namen ewige Glückseligkeit, ewiges Leben, Paradies etc. verherrlicht wurde, muss auf dieselbe Weise beürteilt werden. Jede Art von Glück ist so zu beurteilen. Jede Art von Befriedigung.

Johannes sagt nicht: wir werden glücklich sein, denn wir werden Gott sehen; sondero: wir werden Gott gleichen, denn wir werden Ihn sehen, so wie Er ist.

Wie werden reines Gutes sein. Wir werden nicht mehr dasein. Aber in diesem Nichts, das an der Grenze des Guten ist, werden wir wirklicher sein als in jedem beliebigen Augenblick unseres irdischen Lebens. Wahrend das Nichts, das an der Grenze des Bösen liegt, ohne Wirklichkeit ist.

Wirklichkeit und Dasein sind zweierlei.

Auch das ist ein wesentlicher Gedanke bei Platon. Ebenfalls kaum begriffen. (Justin, Augustinus etc. sagten, Platon habe von Moses gelernt, dan Gott das Sein ist. Aber von wem hat er gelernt, dass Gott das Gute ist und dass das Gute über dem Sein ist? Nicht van Moses.)

 Jedesmal, wenn in der Seele Gedanken aufsteigen wie zum Beispiel: »ich muss glücklich werden«, »ich muss essen«, »ich muss van diesem Schmerz erlöst werden«, »ich muss es wärmer haben«, »ich muss dieser Gefahr entgehen«, »ich muss Nachricht haben von einem bestimmten geliebten Menschen«, und alle anderen Gedanken von der Art dies es »ich muss ...«, jedesmal   ungerührt sich selber antworten: »ich sehe die Notwendigkeit nicht«.

Noch mehr, wenn der Gedanke von der Art des »ich muss doch schliesslich ...« ist.

Sich eine solche Antwort zu geben, ist einfach, aber so vollkommen überzeugt davon zu sein wie Talleyrand, als er mit dem Bettler sprach, ist weniger einfach.

Warurn sollte es mir nicht gelingen, aus Liebe zu Gott rnich so wenig zu lieben, wieTalleyrand aus Hartherzigkeit den Bettler liebte? Sollte die Liebe zu Gott gegenüber der Empfindungsfähigkeit weniger stark sein als der Egoïsmus? 

Lob für Gott und Mitleid für die Geschöpfe. Darin liegt kein Gegensatz, da Gott, indem er geschaffen hat, abgedankt hat. Man muss der schopferischen Abdankung Gottes zustimmen und glücklich sein, dass man selbst ein Geschöpf ist, eine Zweitursache, die das Recht hat, in dieser Welt zu handeln.Dieser Unglückliche liegt auf der Strasse, halbtot vor Hunger. Gott hat Erbarmen mit ihm, kann ihm aber kein Brot schicken. Ich aber, der ich da bin, bin glücklicherweise nicht Gott; ich kann ihm ein Stück Brot geben. Das ist meine einzige überlegenheit gegenüber Gott. »Ich hatte Hunger, und ihr habt mir zu essen gegeben.« Gott kann Brot für die Unglücklichen erbitten, aber geben kann er es ihnen nicht.